Kitty saal biografie
&#;Ik heb goed leren luisteren&#;
Harry riep altijd: &#;Ik ben gek, en jij bent mijn verpleegkundige&#;
Kitty Saal (62) was 23 jaar de partner van wijlen Harry Mulisch. Ze vertelt hoe de schrijver haar in haar werk als verpleegkundige heeft geïnspireerd.
Tekst: Marie-CLaire Melzer | Beeld: De Beeldredaktie/Peter Strelitski
&#;We hebben elkaar in de kroeg ontmoet. Ik zat aan de bar met wat mensen te praten, toen Harry binnenstapte. ‘Daar heb je Harry Mulisch’, zeiden ze. Ik keek even op, niet speciaal heel geïnteresseerd of zo, maar Harry had die blik blijkbaar heel anders opgevat, want even later zat hij naast me. We begonnen een gesprek en dat is eigenlijk nooit opgehouden. Het ging allemaal heel natuurlijk en vanzelf met hem. Ik denk dat het werkte tussen ons omdat we onze creativiteit konden delen, en elkaar de ruimte gunden. We inspireerden elkaar. Hij vond het leuk om mij dingen te laten lezen, en ik vond het leuk om met hem mee te denken.
En ik ben niet zo’n vrouw die voortdurend aandacht moet. Ik was goed in staat hem te delen met zijn boeken, die in feite een soort kinderen voor hem waren. Als we eens een eindje gingen wandelen, zei hij bijvoorbeeld: ‘Ik wil niet te ver weg voor het geval ik een ingeving krijg.’ Ik kon dat begrijpen.
Voor Harry was het, denk ik
Wie was Harry Mulisch?
Harry Mulisch is een van de belangrijkste schrijvers uit de naoorlogse Nederlandse literatuur. Hij wordt gerekend tot ‘de Grote Drie’, samen met Gerard Reve en W.F. Hermans. Zijn grootste bestseller is De aanslag (), met een wereldwijde oplage van ongeveer twee miljoen exemplaren. De verfilming van dit boek wint in een Oscar.
Harry Mulisch in zijn woning in Amsterdam, net voor zijn tachtigste verjaardag.
© ANP
Hoe is de jeugd van Harry Mulisch?
Harry Kurt Victor Mulisch wordt in Haarlem geboren op 29 juli (precies negen maanden na de uitbarsting van de Vesuvius, iets dat volgens hem geen toeval was). Zijn vader is Kurt Mulisch, geboren in het toenmalige Oostenrijk-Hongarije en tijdens de Eerste Wereldoorlog officier aan het Westelijke front. Na de oorlog leert Kurt in Nederland de in Vlaanderen geboren Alice Schwarz kennen. In april trouwt het stel en een jaar later — Alice is dan achttien jaar — wordt in Haarlem Harry geboren. Hij zal enig kind blijven.
Mulisch over de bijzondere manier waarop zijn ouders elkaar ontmoetten. De hele aflevering zien? Kijk op
De beide echtelieden spreken in het begin Duits met elkaar, maar Harry krijgt een Nederlandse opvoeding met Duits als tweede taal. De opvoeding van Harry wordt voor een
De schatkamer van vrouwenversierder Harry Mulisch
Robbert Ammerlaan &#; Zijn eigen land. ISBN , pagina&#;s, € 39, Amsterdam: De Bezige Bij
Rondneuzen in het persoonlijk archief van Harry Mulisch.
De werkkamer van Mulisch bevatte een schat aan gegevens. Alle manuscripten in dozen, laden vol met schriften en mappen, aantekeningen van meer dan een halve eeuw, agenda’s, dagboeknotities, foto’s, en vooral brieven. Juist die briefwisselingen met zijn ouders, geliefden, vrienden, collega’s en uitgevers geven nieuwe informatie over leven en werk van Harry Mulisch. Het boek is geen biografie, die komt over vijf jaar. Wat we aantreffen is een overzicht van het materiaal dat Ammerlaan tegenkwam.
Het boek is ingedeeld in negentien hoofdstukken die elk een thema behandelen. De eerste zes, Harry, Alice, Kurt, De Jodenster, Imitatio Vingerlingii, Het Paarse Schrift en Wonderkind handelen over zijn jeugd en zijn ouders. Ook de hoofdstukken Aartsvrienden, Vrouwen, twee vrouwen en Venetië gaan over zijn leven.
Robbert Ammerlaan () was aanvankelijk journalist. Hij was parlementair redacteur. In die tijd schreef hij een biografie over Norbert Schmelzer en redigeerde hij een politiek liber amicorum ter gelegenheid van het afscheid uit de politiek van Dries van Agt. Daarna w
Het raadsel vergroot, bij leven en dood van Harry Mulisch
Zijn werkkamer aan de Amsterdamse Leidsekade is nog altijd intact, zijn archief smetteloos geordend, zijn pijpen staan nog steeds klaar in hun rek op zijn bureau. Daarop liggen ook zijn pennen en de bril, alsof ze elk moment opgepakt kunnen worden door de schrijver. Maar Harry Mulisch zelf is er niet meer. Het is deze week al weer tien jaar geleden dat ‘De Grote Een’ in zijn eigen huis overleed.
In tegenstelling tot bij veel andere schrijvers, is er na de dood van Mulisch vrijwel meteen gesproken over wie zijn biograaf zou moeten zijn. Als Marita Mathijsen, specialiste op het gebied van het oeuvre van Harry Mulisch, gevraagd werd waarom ze niet zijn biografie schrijft, luidde haar antwoord vaak dat ze ongetwijfeld ruzie met levenden zou krijgen als ze zou opschrijven wat ze weet.
Een paar jaar voor zijn overlijden spraken uitgever Robbert Ammerlaan en Mulisch over de wenselijkheid van een biografie en wie in dat geval de biograaf moest zijn. Toen Mulisch er later opnieuw over begon, zei hij tegen Ammerlaan: ‘Jij, jij moet het doen.’ In kondigde De Bezige Bij aan dat de inmiddels voormalig Bij-uitgever de biografie echt zou gaan schrijven. Het was de bedoeling dat deze in zou verschijnen. Ofschoon Ammerlaan dat later
Harry Mulisch ()
De Herald Tribune en de Mulisch Mythe
Sander Bax
Het liefdesleven van Harry Mulisch is een goudmijn voor de biograaf. Mulisch had immers de reputatie een echte womanizer te zijn. In meldde nota bene de New York Herald Tribune dat de schrijver een feest had gevierd omdat hij met tweeduizend vrouwen het bed zou hebben gedeeld. Genoeg te doen dus voor de biograaf: op zoek naar vrouwen die tot die illustere tweeduizend hebben behoord, hen bevragen over hoe deze schrijver - die op het eerste oog toch ook weer niet tot de allerknapste mannen van Nederland behoorde - erin slaagde zo veel vrouwen zijn bed in te praten. Ten slotte dient dan de vraag beantwoord te worden waarom Mulisch seks wilde hebben met zo ontzettend veel vrouwen: had hij iets te bewijzen?
Natuurlijk zijn er ook vrouwen die zich van de groep van tweeduizend onderscheiden. Ik denk dan aan Ineke Verwaeyen, met wie Mulisch in de jaren vijftig en zestig samen was, een relatie die stukgelopen zou zijn op de vele buitenechtelijke avonturen die hij ondernam. Vanaf was Mulisch samen met Sjoerdje Woudenberg - zijn latere echtgenote en de moeder van zijn dochters Anna en Frieda. In de jaren negentig loopt het huwelijk stuk omdat Mulisch verliefd wordt op Kitty Saal, de moeder van zoon Menzo Mulisc