Martin heidegger biografie
De verdringing van het biografische
Heidegger en de biografische tekstinterpretatie van filosofen
Herman Philipse
In Ecce Homo: Wie man wird, was man ist, valt Nietzsches filosoferen geheel samen met zijn autobiografie. Denken en leven waren bij Nietzsche één. Bij Heidegger geeft de verhouding tussen leven en werk ook voldoende aanleiding om ter verheldering bij diens leven te rade te gaan. Van een verklaring vanuit het biografisch materiaal moest Heidegger zelf evenwel niets hebben. Typerend voor Heideggers verwerping van biografische verheldering is de volzin waarmee hij in een college over Aristoteles begon: ‘Aristoteles werd geboren, werkte, en stierf’, een zin die suggereert dat Aristoteles' bewogen en tragische leven zonder belang is voor een goed begrip van zijn naar eind1.
Sinds de Duitse romantiek is de biografie van een auteur vaak uitgangspunt geweest voor de interpretatie van zijn werk. Men zag een roman of gedicht als subjectieve uitdrukking van een creatieve persoonlijkheid, zodat de sleutel tot de betekenis van duistere passages gezocht moest worden in het leven van de schrijver. Maar de auteur beoogt juist aan zijn werk een zekere zelfstandigheid te geven: het moet hem overleven en leesbaar zijn voor een publiek dat hem
Martin Heidegger, een voorzichtig begin
Een inleidend werk schrijven over een zelden volledig begrepen filosoof is op zichzelf al een uitdaging. Een inleidend werk schrijven over een van de meest controversiële denkers van de twintigste eeuw is een soortgelijke uitdaging. Maar een inleidend boek over het leven en werk van Martin Heidegger () schrijven, combineert die twee. Alfred Denker besloot de handschoen op te pakken. Een handschoen die eerder onder andere werd opgepakt door de filosoof en Duitslands koning van de biografie Rüdiger Safranski. Hij schreef in Ein Meister aus Deutschland. Heidegger und seine Zeit. Nadien is er over het denken van Heidegger veel te doen geweest. Zeker toen de Franse filosoof Emmanuel Faye in opriep het oeuvre van Heidegger te verbannen uit de filosofische bibliotheek en te verplaatsen naar nazi-literatuur. Eind verscheen van de hand van Heideggerkenner Alfred Denker Onderweg in Zijn en Tijd. Inleiding in het leven en werk van Martin Heidegger. Het is de voorloper van de grote driedelige biografie waar Denker aan werkt.
Waarom Heidegger?
Voordat die grote biografie er is, laat Denker ons al voorzichtig kennismaken met de in in Meßkirch geboren Duitse denker. In het inleidende deel van zijn boek haalt Denker aan waarom hij een biografie v
‘Dé grote filosofische liefdesaffaire van de twintigste eeuw’, zo wordt de relatie tussen Martin Heidegger en Hannah Arendt vaak omschreven. Aanvankelijk ging het vanzelfsprekend om een geheim tussen twee mensen; de charismatische docent, zesendertig jaar oud en rustig getrouwd, begint in een hartstochtelijke verhouding met zijn in twee opzichten knappe joodse studente. Als het aan hem had gelegen, was het altijd geheim gebleven. Hij vroeg Hannah om zijn brieven te vernietigen en deed dit zelf met de hare. De verliefde studente kon dit niet over haar hart verkrijgen, ze kopieerde zelfs sommige teksten die ze aan Heidegger schreef om ze te bewaren. Na de breuk die enkele jaren later plaatsvond, heeft zij bij haar vele omzwervingen die haar uiteindelijk naar de Verenigde Staten brachten deze correspondentie altijd zorgvuldig gekoesterd.
Geheim bleef de relatie ondertussen wel. Alleen enkele intimi van Arendt waren ervan op de hoogte. En, toen in bij een bezoek aan Duitsland Arendt bij Heidegger op de stoep stond, natuurlijk ook Elfride, Martins vrouw, aan wie hij alles opbiechtte. Pas in werden de eerste gegevens over deze verhouding publiek bekend. In haar onvolprezen biografie Hannah Arendt; for love of the world verwees Elizabeth Young-Bruehl er kort naar. Dit deed al h
Oergeweld en oorsprongsdenken
Martin Heidegger () moet hier hebben rondgelopen. Drie jaar na de publicatie, in , van zijn hoofdwerk Sein und Zeit dat hem binnen zijn vakgebied in een klap beroemd maakte, vroeg de Internationale School voor Wijsbegeerte de «koning van de filosofie» in Leusden een nadere uiteenzetting te geven over de gedachten die hij in zijn hoofdwerk ontvouwt. Van 3 tot en met 8 augustus logeerde de gevierde professor uit Freiburg in de tegenwoordige Queeste aan de Dodeweg, waar hij een zomercursus leidde.
Een toepasselijke naam, Dodeweg. Heideggers vraag naar de betekenis van het Zijn is immers onlosmakelijk verweven met het eindige perspectief van de dood, dat alle menselijk leven het «er-zijn» veroordeelt tot een tijdelijke aanwezigheid op deze aarde. Naar de overige verbindingen tussen Heideggers denken en zijn zes dagen durende verblijf in het Treekerbos op de grens van Leusden en Amersfoort kunnen we slechts gissen
In de biografie van de «meester uit Duitsland» (Paul Celan) vormt diens bezoek aan Leusden niet meer dan een administratieve voetnoot, terug te vinden in George Steiners verscheurde, tussen een onweerstaanbare filologische bewondering en moreel afgrijzen heen en weer slingerende monografie Martin Heidegger (). En in zijn magistrale b
Onderweg in Zijn en Tijd
Product omschrijving
“Hij werd geboren, deed zijn werk en stierf” – zo kernachtig vatte Martin Heidegger samen wat aan het leven van Aristoteles filosofisch van belang was. Veel meer had hij liever niet van zichzelf blootgegeven. Maar leven en werk vormen, zoals Alfred Denker in Onderweg in Zijn en Tijd laat zien, juist bij Heidegger een onlosmakelijke eenheid. In dit boek wordt Heideggers levens- en denkweg in zijn belangrijkste stadia zichtbaar en begrijpelijk gemaakt.
Dit boek is een vertaling van Unterwegs in Sein und Zeit, eveneens van de hand van de Nederlandse Heidegger-expert Alfred Denker. In deze Nederlandse vertaling wordt ook ingegaan op de ‘Schwarze Hefte’ en de recent ontdekte brieven van Heidegger aan zijn broer. Hierdoor ontstaat er een compleet beeld van het leven en werk van een van de belangrijkste filosofen uit de twintigste eeuw.
In Dagblad Trouw stond op 8 december een interview met Alfred Denker over Onderweg in Zijn en Tijd. U kunt het interview terug lezen door HIER te klikken.
Specificaties
ISBN
Auteur(s)
Alfred Denker
Omvang
pagina's
Uitvoering
Hardcover, met zwart/wit foto&#;s
Verschijningsdatum
04 december
Verschenen in de serie
Heidegger-reeks