Frits boterman biografie

Frits Boterman
8 januari - 31 mei

Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van Frits Boterman. 

Frits Boterman, emeritus hoogleraar moderne geschiedenis van Duitsland aan de Universiteit van Amsterdam, zette vanaf de jaren negentig het onderzoek over Duitsland in Nederland op de kaart. Ook na zijn emeritaat zette hij zijn werk onvermoeibaar voort met de publicatie van rijke boeken en artikelen, met lezingen en debatten over de moderne Duitse geschiedenis. Boterman heeft generaties van Nederlandse historici opgeleid, onder wie veel medewerkers en oud-medewerkers van het DIA. Hij onderhield ook daarna nog vaak nauwe persoonlijke banden met zijn leerlingen. Het verdriet om het verlies van een beminnelijke, enthousiaste en betrokken historicus is groot.

Frits Boterman had een fascinatie voor de donkere kanten van de Duitse geschiedenis. Opmerkelijk, sprak Niek van Sas, hoofd van de Capaciteitsgroep Geschiedenis van de UvA, in toen Boterman met emeritaat ging. “In je boeken lees ik over cultuurpessimisten, randintellectuelen en Einzelgänger. Je hebt een voorliefde voor gekwelde geesten en getroebleerde genieën. Maar dat ben je zelf allemaal helemaal niet.”

Boterman was een begenadigd spreker en motiverend docent. Scherp, enthousi

Hoogleraar Frits Boterman () heeft een omvangrijk oeuvre op zijn naam staan en lijkt de cirkel rond te willen maken met het verschijnen van zijn nieuwste boek over het intellectuele leven van de beruchte Duitse cultuurpessimist Oswald Spengler (), wiens werk over De ondergang van het Avondland op een lijn kan worden gesteld met de eveneens cultuurpessimistische filosofieën van Friedrich Nietzsche () en Ortega y Gassat (), de auteur van de Opstand der horden.

Maar terwijl Nietzsche en Ortega y Gasset tot op heden salonfähig zijn gebleven in de westerse wereld, geldt dat niet voor Spengler. Spengler werd namelijk verweten dat hij met zijn cultuurpessimisme medeverantwoordelijk was voor de culturele setting waarbinnen de nazi’s in in Duitslandde macht konden nemen. In de tweede helft van de twintigste eeuw raakte Spengler zelfs in de vergetelheid om pas recent weer te worden herontdekt en herbeschouwd.

In Nederland is het met name Frits Boterman geweest die deze hernieuwde belangstelling heeft aangewakkerd. De aan de Universiteit van Amsterdam verbonden emeritus hoogleraar Moderne Duitse Geschiedenis heeft heel zijn academische carrière onderzoek verricht naar de invloed van culturele vorming op de machtsuitoefening in de moderne Duitse geschiedenis – met het meer dan duize


Oswald Spengler

‘Uit Botermans boek wordt heel duidelijk dat het niet alleen zinloos maar ook gevaarlijk is om een verlangen naar quasi-diepzinnigheid of intellectuele gemakzucht klakkeloos ‘de oude karresporen uit het verleden’ te volgen, omdat die je onveranderlijk naar oude valkuilen zullen leiden.’ **** - Rob Hartmans in

 

‘De heruitgave van Botermans studie is bedoeld als waarschuwing: wie te lichtvaardig omspringt met de denker die het fascisme mede mogelijk maakte, valt makkelijk in dezelfde valkuil.’  - Trouw

 

'Prachtige biografie.' - Kleio

 

‘Informatief boek over rechtse waandenkbeelden.’ - Historisch Nieuwsblad

 

'Spengler-expert Boterman: Hoed u voor het simplisme!' - Interview op : ‘De Ondergang van het Avondland is een interessant cultuurfilosofisch werk, maar het is in historisch opzicht niet serieus te nemen en je moet er vooral geen politieke gevolgtrekkingen aan verbinden.'

 

-  -'Met zijn dissertatie wilde Boterman achterhalen hoe een studeerkamerfilosoof kon verworden tot een politiek ideoloog. Hij wilde de historische persoon Oswald Spengler in een breder historische perspectief plaatsen en diens betekenis voor de geschiedenis op waarde sc

Cookie Consent

Frits Boterman was als aio, docent en deeltijd hoogleraar decennialang verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de UvA. Ook werkte hij enkele jaren voor het Documentatiecentrum Nieuwste Geschiedenis en als buitengewoon hoogleraar in Groningen. Frits ging in met emeritaat.

De vakgroep Nieuwste geschiedenis was onder leiding van Maarten Brands sterk op Duitse geschiedenis georiënteerd. Dat vertaalde zich al eind jaren tachtig in de aanstelling van een aantal Duitsland-kenners onder wie Frits Boterman. In deze biotoop voelde Boterman zich als een vis in het water. Frits hield namelijk erg van Duitsers en hun veelbewogen geschiedenis. De Duitse eenwording maakte dat de belangstelling bij politiek en het grote publiek voor Duitsland sterk toenam. Uit dit zwaartepunt kwam in het Duitsland Instituut voort.

Frits hield vooral van de Duitse cultuur en politiek, voor het “reëel existerende Duitsland”  had hij weinig belangstelling. Afgezien van wat archiefbezoek en een enkel toeristische tripje kwam hij zelden in ons buurland. Zijn vakanties bracht hij liever door in zijn geliefde Italië.

Frits kwam begin jaren negentig bij het Historisch Seminarium als aio. Gekscherend noemde ik hem wel eens “de oudste aio ter wereld”, want hij had al een carrière in het onde

Frits Boterman ()

Frits Boterman () was emeritus hoogleraar Moderne Duitse Geschiedenis na aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde meerdere boeken over de Duitse geschiedenis. In mei is hij plotseling overleden. Lees het In Memoriam van het Duitsland Instituut

Selectie van zijn publicaties:

'Tussen utopie en crisis. Nederland in het interbellum ', De Arbeiderspers,

In werd Botermans proefschrift over Oswald Spengler opnieuw uitgegeven door uitgeverij Boom. Lees meer over 'Oswald Spengler - een intellectuelebiografie' op Duitslandweb

'Het land van Merkel. Duitsland ', De Arbeiderspers,

'Duitse daders. De jodenvervolging en de nazificatie van Nederland ()', De Arbeiderspers,

'Cultuur als macht. Cultuurgeschiedenis van Duitsland heden', De Arbeiderspers,

'Duitse dichters en denkers. Het belang van cultuur in de moderne Duitse geschiedenis', De Arbeiderspers,

'Moderne geschiedenis van Duitsland. heden', De Arbeiderspers,  

'Terug naar Berlijn. Duitsland na de val van de Muur', Singel Uitgevers,

Zie ook:
Tijdens een nascholing voor geschiedenisdocenten gaf Boterman lestips voor de behandeling van de periode

Afscheid van Merkel

Achtergrond - 24 september - Auteur: Frits Boterman ()

Hoe zal Angela Merkel de geschiedenis ingaan? Haa